Geciteerd uit het proefschrift van  Nienke Bleijenberg

De vergrijzing neemt wereldwijd snel toe, van 461 miljoen ouderen (i.e. 65 jaar of ouder) in 2004, tot naar schatting een biljoen ouderen in 2050. In Nederland bedroeg het percentage ouderen in 2011 15%, dit zal naar verwachting toenemen tot ongeveer 25% in 2040. Ondanks dat de populatie ouderen zeer heterogeen is in termen van gezondheid en zelfredzaamheid willen de meeste ouderen graag zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen, met een goede kwaliteit van leven. Echter, de mogelijkheid om dagelijkse activiteiten (ADL) uit te voeren zoals wassen en aankleden, of instrumentele activiteiten ( IADL) zoals boodschappen doen, worden vaak bedreigd door met veroudering samenhangende gezondheidsfactoren, zoals multimorbiditeit en verlies van verschillende domeinen van het functioneren. Op dit moment is de zorg voor ouderen met meerdere aandoeningen suboptimaal en sluit niet aan op de behoeften van ouderen. Ouderen ervaren bijvoorbeeld een gebrek aan overzicht en continuïteit tussen verschillende zorgverleners. Daarnaast is het huidige gezondheidszorgsysteem reactief en tijdrovend en is er weinig aandacht voor functionele preventie en welbevinden. Dit resulteert in onnodig verlies van fysiek functioneren en een verminderde kwaliteit van leven. Een transitie naar proactieve zorg in de eerstelijnszorg is nodig om het fysiek functioneren van ouderen zo lang mogelijk te behouden. Dit is een uitdaging voor zorgverleners, met name in de eerstelijn.

In de literatuur wordt vroegtijdige identificatie van ouderen met een verhoogd risico op functionele achteruitgang, gevolgd door een verpleegkundig zorgprogramma, beschreven als een veelbelovende aanpak om functieverlies bij ouderen te voorkomen. De kwetsbare ouderen die nog niet ernstig beperkt zijn, of slechts een beginnende mate van functieverlies ervaren, waarschijnlijk de meeste voordelen ervaren van preventieve interventies. Uit het onderzoek bleek dat ouderen met een lage opleiding, problemen met traplopen, vallen, urine incontinentie en verminderde eetlust waren geassocieerd met een hogere mate van kwetsbaarheid en complexiteit van zorg en een lagere kwaliteit van leven.

Het wijkschakelteam heeft in de wijk Overvecht vanaf 2010 tot heden > 750 ouderen preventief bezocht met als doel gezondheid- en welzijnsproblemen bij deze groep proactief te signaleren en vroegtijdig passende en samenhangende hulp te bieden. Einddoel is dat kwetsbare ouderen een zo goed mogelijke kwaliteit van leven behouden en zo lang mogelijk de regie over het eigen leven behouden, ook als ze zorg of ondersteuning daarbij nodig hebben. De vier wijkverpleegkundigen van Zorgwacht, werkzaam in Overvecht, zijn hiertoe het aanspreekpunt voor de ouderen bij hulpvragen over gezondheid, welzijn, veiligheid en wonen.